Op 25 maart 2025 bereikte de Europese Unie een belangrijke mijlpaal in de btw-geschiedenis met de officiële publicatie van het hervormingspakket “VAT in the Digital Age” (ViDA) in het Publicatieblad van de Europese Unie. Dit markeert het startpunt van één van de meest ambitieuze btw-hervormingen van de voorbije decennia, die een fundamentele impact zal hebben op de manier waarop ondernemingen in Europa aan hun btw-verplichtingen voldoen.
ViDA introduceert een reeks hervormingen die gericht zijn op de modernisering van het btw-stelsel, het verlichten van administratieve lasten en het versterken van fraudebestrijding. De maatregelen zijn opgebouwd rond drie kernpijlers:
ViDA introduceert een reeks hervormingen die gericht zijn op de modernisering van het btw-stelsel, het verlichten van administratieve lasten en het versterken van fraudebestrijding. De maatregelen zijn opgebouwd rond drie kernpijlers:
- Digitale rapporteringsverplichtingen (Digital Reporting Requirements, DRR)
- Eén enkele btw-registratie via de One-Stop Shop (OSS)
- Nieuwe btw-regels voor de platformeconomie
1. Digitale rapporteringsverplichtingen (DRR)
De eerste pijler van ViDA voorziet in een verplicht kader voor elektronische facturatie (e-invoicing) en digitale rapportering, met de nadruk op intracommunautaire B2B-transacties. Dit initiatief beoogt een harmonisatie van nationale systemen en maakt realtime gegevensuitwisseling binnen de EU mogelijk.
Vanaf 1 juli 2030 moeten ondernemingen bij grensoverschrijdende B2B-leveringen elektronische facturen uitreiken die voldoen aan de Europese standaard EN 16931. Deze facturen moeten uiterlijk binnen 10 dagen na het belastbare feit worden uitgereikt. De huidige intracommunautaire opgave (IC-opgave of ESL) wordt afgeschaft en vervangen door realtime rapportering via een centraal EU-platform (“Central VIES”).
Realtime rapportering wordt een voorwaarde voor de toepassing van de btw-vrijstelling bij intracommunautaire leveringen. Afnemers kunnen verplicht worden om hun intracommunautaire verwervingen binnen 5 dagen aan te geven – een termijn die ook geldt bij self-billing.
Bijkomende verplichtingen omvatten onder meer:
- Vermelding van de bankgegevens van de leverancier op de factuur
- Een expliciete verwijzing naar de driehoeksregeling, indien van toepassing
- Verwijzingen naar voorgaande facturen bij correcties – een verplichting die in veel landen reeds geldt
Elektronische facturatie wordt de standaard binnen de hele EU. Lidstaten mogen afwijkende factuurformaten slechts toestaan voor transacties buiten het toepassingsgebied van de DRR.
Lidstaten mogen elektronische facturatie bovendien als materiële voorwaarde voor btw-aftrek opleggen.
Vanaf 1 juli 2030 moeten ook nationale e-invoicing-systemen voldoen aan de Europese standaard. Lidstaten die vóór 2024 een eigen systeem hebben ingevoerd, krijgen tot uiterlijk 1 januari 2035 de tijd om dit aan te passen aan de EU-normen.
Ondanks haar ambitieuze opzet zal ViDA de versnippering van technologische vereisten binnen de EU niet volledig wegwerken. Zo blijven nationale verplichtingen zoals SAF-T bestaan. Lidstaten behouden dus de mogelijkheid om uiteenlopende btw-rapporteringsprocedures te blijven hanteren.
Bovendien ontbreekt een gestandaardiseerd transmissiekanaal voor digitale rapporteringsverplichtingen (DRR). Hoewel DRR op EU-niveau geldt, voorziet ViDA niet in uniforme technische protocollen of interfaces. Elke lidstaat kan een eigen DRR-infrastructuur ontwikkelen, wat de implementatiekosten aanzienlijk verhoogt voor ondernemingen die in meerdere lidstaten actief zijn.
2. Eén btw-registratie via uitbreiding van de OSS
De tweede pijler van ViDA focust op de uitbreiding van de One-Stop Shop (OSS), met als doel de noodzaak van meervoudige btw-registraties in verschillende lidstaten weg te nemen. Dit zal de compliance-last aanzienlijk verlichten voor ondernemingen die grensoverschrijdend actief zijn.
Vanaf 1 januari 2027 wordt de OSS uitgebreid naar leveringen van elektriciteit, gas en verwarming.
Vanaf 1 juli 2028 volgt een verdere uitbreiding naar:
- Alle B2C-leveringen van goederen en diensten binnen de EU (via zowel de Union OSS als de non-Union OSS)
- Overbrengingen van eigen goederen naar andere lidstaten (stock transfers), waarbij de huidige call-off stockregeling komt te vervallen
Daarnaast geldt vanaf diezelfde datum een verplichte binnenlandse verleggingsregeling voor B2B-leveringen door niet-gevestigde leveranciers, die via het nieuwe transactiegebaseerde digitale rapporteringssysteem moeten worden gemeld.
Hoewel ViDA het OSS-systeem aanzienlijk uitbreidt, biedt het geen oplossing voor de teruggaaf van buitenlandse btw. Ondernemingen blijven aangewezen op trage, versnipperde teruggaafprocedures en zijn vaak verplicht om lokale btw-registraties aan te houden, louter om betaalde btw in andere lidstaten te kunnen recupereren.
3. Nieuwe btw-regels voor de platformeconomie: het “Deemed Supplier”-model
De derde pijler van ViDA introduceert specifieke btw-regels voor digitale platformen die kortetermijnverhuur (max. 30 dagen) en personenvervoer faciliteren.
Vanaf 1 januari 2030 (of optioneel vanaf 1 juli 2028) worden dergelijke platformen geacht de leverancier te zijn, tenzij de onderliggende aanbieder:
- Een geldig btw-nummer heeft meegedeeld aan het platform, en
- Verklaard heeft zelf de verschuldigde btw aan te geven over de prestatie
Lidstaten kunnen criteria, voorwaarden en beperkingen vastleggen inzake wat als kortetermijnverhuur wordt beschouwd. Zij mogen het deemed supplier-regime niet toepassen op kleine ondernemingen die een vrijstellingsregeling genieten (bijv. jaaromzet < €25.000 in België).
Bij intracommunautaire overbrengingen van goederen ten behoeve van een andere belastingplichtige moet deze laatste uiterlijk vóór het vertrek van de goederen worden geïnformeerd, tenzij hij zelf expliciet om het transport heeft verzocht.
📅 Implementatietijdlijn ViDA
🔹 14 april 2025 ViDA treedt in werking (20 dagen na publicatie)
🔹 1 januari 2027 OSS uitgebreid naar leveringen van elektriciteit, gas en verwarming
🔹 1 juli 2028 OSS uitgebreid naar alle B2C-transacties en intra-EU stock transfers
🔹 1 juli 2028 Verplichte lokale verleggingsregeling voor niet-gevestigde leveranciers
🔹 1 juli 2028 Optionele toepassing van het deemed supplier-regime voor platformen
🔹 1 januari 2030 Verplichte toepassing van het deemed supplier-model (personenvervoer & kortetermijnverhuur)
🔹 1 juli 2030 DRR en e-invoicing verplicht voor intra-EU B2B-transacties en binnenlandse verlegging
🔹 1 januari 2035 Nationale e-invoicing-systemen (vóór 2024 ingevoerd) moeten voldoen aan EU-normen
Commentaar
Het ViDA-pakket heeft met succes een complex en veeleisend wetgevend traject doorlopen binnen de Europese Unie.
De Europese Commissie presenteerde het voorstel op 8 december 2022. Na intensieve onderhandelingen bereikten de lidstaten op 5 november 2024 een politiek akkoord binnen de Raad ECOFIN. ViDA werd vervolgens formeel aangenomen door de Raad van de EU op 11 maart 2025 en officieel gepubliceerd op 25 maart 2025. De wetgeving treedt in werking op 14 april 2025.
De Europese Commissie presenteerde het voorstel op 8 december 2022. Na intensieve onderhandelingen bereikten de lidstaten op 5 november 2024 een politiek akkoord binnen de Raad ECOFIN. ViDA werd vervolgens formeel aangenomen door de Raad van de EU op 11 maart 2025 en officieel gepubliceerd op 25 maart 2025. De wetgeving treedt in werking op 14 april 2025.
Met ViDA gaat een grondige hervorming van het Europese btw-stelsel van start. Het pakket bevat belangrijke vereenvoudigingen en digitale moderniseringsmaatregelen. Toch blijven structurele uitdagingen bestaan, zoals de versnippering van nationale rapporteringsvereisten en het ontbreken van uniforme technische oplossingen.
Gezien de gefaseerde maar bindende deadlines in 2027, 2028 en 2030 is het voor ondernemingen essentieel om zich tijdig en grondig voor te bereiden. ViDA is niet enkel een compliance kwestie, maar ook een strategische kans om btw-processen te herdenken, te stroomlijnen en toekomstbestendig te maken.